Het voorkomen van cyberpesten onder kinderen is een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Hierbij zijn ouders, verzorgers en natuurlijk de kinderen zelf betrokken. Pesten, van welke aard dan ook, kan een erg negatieve invloed hebben op het welzijn en het leven van het slachtoffer.

Fysiek pesten is nog steeds een groot probleem op scholen, waarbij veel onderzoekers zeggen dat de gevolgen op de lange termijn nog erger kunnen zijn dan de directe gevolgen. Zelfs tot het punt dat ze kunnen leiden tot veranderingen in het gedrag en de persoonlijkheid van het slachtoffer. Met de komst van het internet heeft pesten, net als communicatie in het algemeen, ook zijn mogelijkheden uitgebreid. Tegenwoordig kan het pesten vanuit iemands eigen huis gebeuren en het doelwit kent de pester misschien niet eens.

We gaan kijken naar de verschillende vormen van cyberpesten en naar de werkelijke gevolgen van online misbruik en pesten voor de slachtoffers. Ook lees je waarom het belangrijk is dat ouders en verzorgers hun kinderen beschermen tegen cyberpesten en waarom ze hen moeten helpen bij het bevorderen van een cultuur van respect voor anderen online.

Wat is cyberpesten?

Op internet wordt de definitie van pesten omschreven als: “treiteren met gebruikmaking van internet.” Cyberpesten neemt echter vele andere vormen aan, maar het houdt in dat moderne technologie wordt gebruikt om iemand lastig te vallen, te kwetsen en een doelwit te maken.

De slachtoffers ontvangen sms’jes, berichten of opmerkingen met lelijke woorden op hun telefoon/sociale media/pc’s die hen vernederen en hen een slecht gevoel geven. Dit kwetsende gedrag kan de hele dag door plaatsvinden, waarbij het slachtoffer weinig rust meer kan vinden door het agressieve, haatdragende en hatelijke gedrag van hun pester. Kortom, elk stukje online inhoud is een mogelijk middel om iemand te kwetsen.

Daarnaast kan de vorm van intimidatie en de focus ook gevarieerd zijn. Het is bijvoorbeeld gericht op iemands seksuele geaardheid, uiterlijk, leeftijd, etniciteit, religie en nog veel meer. In veel landen is cyberpesten een misdrijf en de daders kunnen meerdere jaren gevangenisstraf krijgen.

Gevolgen van cyberpesten

Online pesten kan erg schadelijk zijn, vooral omdat het vaak anoniem is en een grote impact kan hebben. En ook omdat in veel gevallen iedereen de kwetsende berichten kan lezen die online zijn geplaatst. Cyberpesten kan de persoon het gevoel geven dat er geen ontkomen aan is, omdat hun veilige thuis en hun privacy aangetast kunnen voelen.

Dit heeft een enorm effect op de mentale gezondheid van het slachtoffer. Stress en de algemene emotionele toestand kunnen hun slaappatroon, stemming en eetgewoonten beïnvloeden en leiden tot angst en depressie. Aangezien kinderen in veel gevallen het doelwit zijn van cyberpesten, is de bezorgdheid van mensen terecht.

Ook de dader kan gevolgen ondervinden. Naast een gevangenisstraf kunnen pesters het ook moeilijk krijgen op school, ontslagen worden van hun werk of het vooruitzicht lopen zelf het doelwit te worden.

Ook pesten evolueert

De mogelijkheden voor cyberpesten zijn in de loop der jaren geëvolueerd. Naarmate het tempo van technologische innovaties versnelt, worden verschillende en gevarieerde opties voor cyberpesten mogelijk.

De eerste gevallen van cyberpesten waren telefoongesprekken of hatelijke sms-berichten, die evolueerden naar iets soortgelijks via online berichtenplatformen. Het eerste echte geval van cyberpesten dat de aandacht trok, was in 2007 in de VS, toen Megan Meier, een 13-jarige, zelfmoord pleegde nadat haar buren een vals profiel hadden aangemaakt om haar lastig te vallen.

Dit was een voorbode van de dingen die zouden komen, want kort daarna kregen we smartphones en een overvloed aan nieuwe sociale media websites en berichtendiensten, waardoor er nog meer omgevingen ontstonden voor zulke gemene daden. In 2010 pleegde Hope Witsell, een andere 13-jarige, zelfmoord omdat haar vriendje haar naaktfoto deelde met leerlingen op zes middelbare scholen in Florida.

In het internettijdperk is privacy een luxe. Mensen maken steeds meer gebruik maken van sociale mediasites zoals Instagram, Snapchat, Discord, Reddit, Twitter en Facebook. Hierdoor worden mensen ook steeds meer blootgesteld aan de dreiging van cyberpesten. Net zoals we van mobiele sms’jes naar online berichten zijn gegaan, zijn ook de vormen van pesten veranderd. Er worden foto’s en video’s gebruikt om mensen te kwetsen, waardoor privacy en persoonlijke veilige ruimtes steeds minder vanzelfsprekend worden. Tyler Clementi, een 18-jarige uit New Jersey, pleegde zelfmoord nadat zijn huisgenoot een webcam had gebruikt om Clementi te filmen terwijl hij een andere man kuste. Hierbij spoorde de huisgenoot zijn huisgenoten en mensen op Twitter aan om zijn webcam te bekijken.

De lijst gaat helaas maar door. Uit een onderzoek uit 2018 bleek zelfs dat jonge slachtoffers van cyberpesten twee keer zoveel kans hebben op zelfmoordpogingen of zelfbeschadiging dan hun leeftijdsgenoten die geen slachtoffer zijn geweest.

Vele vormen, vele slachtoffers

Iedereen kan slachtoffer worden van cyberpesten en het kan vele vormen aannemen. In bepaalde films werden mensen bang van vreemden die in hun huizen/kamers gluurden. De zogenaamde “gluurders” bestaan nog steeds, maar dat geldt ook voor andere vormen van stalken. Digitaal of online stalken is de laatste jaren toegenomen. Dit is te danken aan sociale media en de constante gewoonte van mensen om hun leven te posten en het in overvloed delen van details uit hun leven.

Veel tieners die sociale media gebruiken, delen informatie zoals hun locatie, afbeeldingen en contactgegevens online. Tenzij ze een privéprofiel hebben en al hun connecties kennen, kunnen kinderen online gemakkelijk door iedereen worden gevolgd. In dit artikel staan een aantal tips, om ervoor te zorgen dat kinderen niet te veel delen in de online wereld.

3 vormen van cyberpesten

1. Doxing
Doxing is een handeling waarbij mensen met slechte bedoelingen, meestal online, de persoonlijke (privacygevoelige) informatie van hun slachtoffers publiceren. Het doel is hen in verlegenheid te brengen of te intimideren. Het is iets wat online veel voorkomt en blijvende gevolgen kan hebben voor de mentale gezondheid en privacy. Lees hier hoe je jezelf tegen doxing kunt beschermen.
2. Flaming
Flaming is een andere methode van online pesten, waarbij trollen (iemand die probeert online ruzie, discussies of emotionele reacties uit te lokken bij anderen) of hatelijke gebruikers opzettelijk agressief ruzie maken met als einddoel de ander te kwetsen. Op Reddit bijvoorbeeld, doorzoeken zulke mensen soms de hele geschiedenis van de posts van een gebruiker en proberen punten te zoeken om ze mee te kleineren of aan te vallen, omdat ze in specifieke subreddits posten.
3. Sexting
Sexting is het versturen van inhoud van seksuele aard en is weer een andere vorm, met gevaarlijke gevolgen voor beide partijen. Dit komt doordat het kan eindigen als chantage of kan ontaarden in kinderpornografie.

Tot slot zijn haataanvallen een andere vorm van cyberpesten. Deze aanvallen zijn soms moeilijk op te sporen, omdat ze gepleegd kunnen worden door bots. Dit zijn situaties waarin meerdere gebruikers zich aansluiten bij een Discord server of bijvoorbeeld een Twitch streamer volgen. Vervolgens spammen zij de chat met hatelijke berichten, waardoor de streamer of gebruikers geen normale gesprekken kunnen voeren.

Online en op school geen tolerantie

Zoals blijkt uit de ontwikkeling van wetten tegen online intimidatie en pesten, is er, en moet er nooit een vorm van tolerantie zijn voor dergelijk gedrag. Er zijn wel een aantal dingen die je kunt doen om je kinderen te helpen.

Wat kan er gedaan worden?

  • Ouders moeten meer steun en begrip tonen en proberen meer met hun kinderen te praten. Voornamelijk als ze tekenen van ongemak of veranderingen in het gedrag opmerken.
  • Het is van belang om te proberen zoveel mogelijk bewijs, zoals screenshots, te verzamelen tegen cyberpesten. Zo kan het gemeld worden bij de platformbeheerders, schoolbeheerders (indien nodig) en de politie.
  • Overweeg professionele medische hulp voor mensen die negatief beïnvloed worden door cyberpesten, omdat het langdurige mentale gevolgen kan hebben.