Beperk het risico op een datalek, door middel van een zorgvuldige controle van het product en de juiste instellingen.

Sinds het eerste model in de jaren 2000 op de markt kwam, zijn robotstofzuigers steeds verder ontwikkeld. Ze kunnen snel elke hoek schoonmaken, zonder zich al te veel te stoten en de nieuwste versies hebben bijna hun grootste vijanden overmeesterd: kabels.

Er is echter wel een prijs aan verbonden, en dan hebben we het niet alleen over geld. Om obstakels te vermijden, zijn moderne robotstofzuigers uitgerust met sensoren, GPS of zelfs camera’s. Met behulp van krachtige hulpmiddelen om je stof te verzamelen, verzamelt je slimme stofzuiger soms ook iets anders, je persoonlijke gegevens.

Gevallen, zoals een uitgelekte foto’s van een vrouw die op het toilet zit, roepen vragen op over hoeveel je robotstofzuiger over je weet en wat hij misschien wel naar iemand anders stuurt.

Hoeveel weet je stofzuiger over jou?

Begin 2022 verwierf de MIT Technology Review, persoonlijke foto’s van in huizen en intieme foto’s. Deze foto’s waren vanuit lage hoeken genomen. Volgens de publicatie werden deze foto’s gemaakt door een ontwikkelingsversie van de Roomba J7-serie van iRobot. iRobot, een van ’s werelds meest bekende verkopers van robotstofzuigers, bevestigde dat deze foto’s zijn gemaakt door haar Roomba’s in 2020 als onderdeel van een productontwikkelingsproces.

De foto’s werden gemaakt door de Roomba en vervolgens naar Scale AI gestuurd, die ze gebruikt voor AI-ontwikkeling. Scale AI helpt vervolgens iRobot weer om zijn producten te verbeteren, door meer objecten en obstakels te herkennen. Helaas hebben in dit geval een aantal uitzendkrachten van Scale AI hun privacyovereenkomsten niet gerespecteerd en zijn de foto’s die door de stofzuigers waren gemaakt gedeeld op privégroepen op sociale media.

Laat me je huis zien, dan vertel ik wat je nodig hebt

In augustus 2022 kondigde Amazon aan iRobot over te nemen. Met de huidige zorgen over regelgeving, concurrentie en privacy, leidde de deal tot vragen over welke gegevens door Amazon verzameld zouden worden en hoe die gebruikt kunnen worden. In juli 2023 kondigde de Europese Commissie een officieel onderzoek aan naar de deal, om te begrijpen of de deal een bedrijf als Amazon een groot voordeel zou kunnen geven voor haar Marketplace business; dat wil zeggen, of de verzamelde beelden gebruikt zouden kunnen worden om aankoopsuggesties en beter op maat gemaakte advertenties te verbeteren op basis van echte persoonlijke gegevens.

Robotstofzuigers kunnen bijvoorbeeld je dagelijkse routine leren op basis van het schoonmaakschema dat je hebt ingesteld. Ook kan een groot huis wat zeggen over je financiële situatie. Moet de stofzuiger speelgoed ontwijken? Dan zijn er waarschijnlijk kinderen in huis. En natuurlijk kan een datalek mogelijk beelden van je woning onthullen, inclusief manieren om te identificeren wie je bent en waar je woont.

Koude Oorlog-achtige spionage door je stofzuiger?

In 2022 hebben computerwetenschappers een slimme truc bedacht, geïnspireerd op afluistertechnieken die al sinds de Koude Oorlog worden gebruikt. Ze hebben de navigatiesystemen van robotstofzuigers omgezet in lasermicrofoons. Stel je voor dat je in een kamer bent en een belangrijk gesprek voert. Wanneer mensen praten, creëren ze geluidsgolven in de lucht. Wat deze aangepaste stofzuigers doen, is deze trillingen oppikken met behulp van lasers. Ze zetten deze trillingen om in geluidsgolven die we kunnen horen. Hierdoor kunnen gesprekken die zich in dezelfde ruimte afspelen, worden afgeluisterd.

Hoe meer ze kunnen, hoe meer ze weten

Recente versies van robotstofzuigers houden in sommige gevallen een kaart van je huis bij en kunnen worden bediend via een smartphone app. Veel van deze modellen hebben ook stembediening, meestal met Amazon Alexa of Google Assistant. En de meeste uitgebreide apparaten bevatten camera’s, sensoren en microfoons.

Als je een robotstofzuiger wil die zich richt op privacy, overweeg dan apparaten die geen camera’s, lasers of navigaitie nodig hebben om te werken. Het nadeel is echter dat ze minder effectief bewegen dan hun high-end tegenhangers en mogelijk herhaaldelijk door sommige delen van je huis bewegen.

Als je een stofzuiger per telefoon wilt bedienen, gebruik dan veilige mobiele apps in plaats van spraakbesturing.

Aandachtspunten voor de aankoop van een slimme stofzuiger

  • Sommige modellen kunnen offline werken, zonder bepaalde functies zoals afstandsbediening of planning. Andere moeten specifiek worden ingesteld om geen gegevens naar de server van de fabrikant te sturen.
  • Veel stofzuigers kunnen ook worden verboden om bepaalde kamers binnen te gaan. Denk hierbij aan je kantoor, slaapkamer of badkamer. Dit kan via instellingen of door virtuele muurbarrières te gebruiken.
  • Kijk voordat je je nieuwe robot koopt ook naar de fabrikant. Kies een fabrikant die voorstander is van gegevensversleuteling en tweefactorauthenticatie (2FA) vereist om toegang te krijgen tot de mobiele apps van de robot.
  • Kies een leverancier die regelmatig updates aanbiedt voor de mobiele app en de stofzuiger.
  • Controleer altijd de levensduur van het product dat je koopt en hoe lang het naar verwachting ondersteuning van de fabrikant zal krijgen.

Privacy inruilen voor gemak

De evolutie van slimme stofzuigers is een voorbeeld van privacy inruilen voor gemak. Hoe meer onze slimme apparaten kunnen en hoe meer gegevens ze mogen verzamelen, hoe meer ze ons leven beïnvloeden. Hierdoor heb je dus minder garantie op het behouden van je privacy.

Maar voor degenen die privacy en gegevensbescherming belangrijker vinden dan gemak, is de beste manier om uit het zicht blijven: het gebruik van de goede oude “domme” apparaten. Het gebruik van een standaard stofzuiger kost je misschien meer tijd om op te ruimen, maar hij maakt tenminste geen foto’s van jou terwijl je op het toilet zit.

Maar, als je robotstofzuigers nog steeds te handig vindt om te vermijden, dan is selectief zijn met de instellingen en de gegevens die ze kunnen verzamelen, een manier om een beetje controle over je privacy te behouden.