Wachtwoordgegevens behoren tot één van de meest gewilde informatiebronnen voor cybercriminelen, omdat ze directe toegang verschaffen tot accounts en gevoelige of vertrouwelijke informatie. Zijn jouw wachtwoorden betrokken bij een wachtwoordlek? Het lekken van wachtwoorden komt namelijk steeds vaker voor, en het kan lastig zijn om te ontdekken of je gegevens zijn blootgesteld, tenzij je weet waar je moet zoeken.

Grote datalekken

Het rapport “The mother of all breaches” beschrijft een enorm datalek waarin gegevens van verschillende bedrijven en online diensten, zoals LinkedIn en Twitter (nu X), zijn gestolen. Er waren maar liefst 26 miljard dossiers vol gevoelige informatie, waaronder overheidsgegevens en inloggegevens van gebruikers. Zelfs als je strenge persoonlijke veiligheidsmaatregelen toepast, kunnen je accountgegevens nog steeds in dergelijke collecties terechtkomen, voornamelijk door inbreuken bij grote bedrijven. Hoe kun je ontdekken of jouw wachtwoorden zijn gelekt?

De meldplicht

Bedrijven kunnen onderworpen zijn aan wettelijke vereisten om beveiligingsincidenten en kwetsbaarheden openbaar te maken, zoals de meldplicht. In de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) staat bijvoorbeeld dat je een datalek moet melden bij de Autoriteit Persoonsgegevens, als het ernstige nadelige gevolgen heeft voor de bescherming van persoonsgegevens. Ook moeten bedrijven de slachtoffers soms informeren, als een datalek waarschijnlijk een hoog risico voor hen oplevert.

Webbrowsers

Sommige webbrowsers, zoals Google Chrome en Firefox, kunnen controleren of je wachtwoorden zijn opgenomen in een bekend datalek. Chrome kan ook sterkere wachtwoorden aanbevelen via de wachtwoordbeheermodule of andere functies bieden om je wachtwoordbeveiliging te verbeteren. Daarnaast kun je een speciale wachtwoordmanager gebruiken die bewezen heeft gegevensbeveiliging serieus te nemen. Deze tools worden vaak ook gebundeld met betrouwbare meerlaagse beveiligingssoftware.

Wachtwoordmanagers

Wachtwoordmanagers zijn van onschatbare waarde bij het beheren van een grote verzameling inloggegevens. Ze kunnen niet alleen veilig wachtwoorden opslaan, maar ook complexe en unieke wachtwoorden genereren voor elk van je online accounts. Zorg ervoor dat je een sterk, maar goed te onthouden hoofdwachtwoord gebruikt, omdat dit de toegang tot al je opgeslagen wachtwoorden beschermt. Hoewel wachtwoordkluizen aantrekkelijke doelwitten blijven voor kwaadwillenden, wegen de voordelen, zoals ingebouwde controles op uitgelekte wachtwoorden en integratie met tweefactorauthenticatie (2FA), op tegen de risico’s.

Hoe voorkom je de gevolgen van wachtwoordlekken?

Hoe kan een gemiddelde internetgebruiker zichzelf beschermen tegen wachtwoordlekken? Hier zijn enkele essentiële tips om je accounts veilig te houden:

  • Gebruik tweefactorauthenticatie (2FA): Vertrouw niet alleen op wachtwoorden. Gebruik 2FA op elke service die dit mogelijk maakt, idealiter in de vorm van een speciale beveiligingssleutel of een authenticatie-app zoals Microsoft Authenticator of Google Authenticator. Dit maakt het aanzienlijk moeilijker voor aanvallers om ongeautoriseerde toegang tot je accounts te krijgen, zelfs als ze je wachtwoord hebben.
  • Vermijd het opschrijven van logins: Of het nu op papier is, of het opslaan ervan in een notitie-app. Het is beter om je accountgegevens niet op te slaan in webbrowsers, die ze meestal als eenvoudige tekstbestanden opslaan en kwetsbaar zijn voor malware.
  • Maak gebruik van sterke wachtwoorden: Gebruik geen eenvoudige en korte wachtwoorden. Kies voor wachtzinnen die veiliger en makkelijker te onthouden zijn. Gebruik ook verschillende wachtwoorden voor elk account om aanvallen zoals credential stuffing te voorkomen.

‘Have I been pwned’?

De eenvoudigste manier om te controleren of je gegevens, zoals je e-mailadres of wachtwoord, zijn blootgesteld in een datalek, is via haveibeenpwned.com. Deze site biedt een gratis tool die informeert wanneer en waar je gegevens zijn opgedoken. Voer je e-mailadres in en klik op “pwned?”. Je krijgt dan een bericht dat informeert over de beveiligingsstatus van je gegevens en het exacte lek waarin ze zijn terechtgekomen.

Door deze stappen te volgen en proactief te handelen, kun je je gegevens beter beschermen tegen de groeiende dreiging van wachtwoordlekken.