Vraag jij je als ouders wel eens af: ‘Is mijn kind slachtoffer van grooming?’ Grooming kan ook wel omschreven worden als online kinderlokken. De kwaadwillende (groomer) doet zich vaak voor als een kind van dezelfde leeftijd en legt zo online contact met kinderen. Het is een vreselijke situatie om er als ouder achter te komen dat je kind is aangevallen door een groomer. Vaak doen kinderlokkers hun uiterste best om niet ontdekt te worden. Om deze reden is het erachter komen of jouw kind betrokken is bij grooming, vaak al een uitdaging op zich. We spraken met kinderpsycholoog Jarmila Tomkova over de eerste signalen. Zij vertelt ons wat er in het hoofd van het kind omgaat en wat we kunnen doen om grooming te voorkomen en hen te helpen in zulke situaties.
Laat mijn kind waarschuwingssignalen zien?
Enkele van de vroege signalen dat een kind te maken kan hebben met een groomer, kan zijn dat het kind zich op een onnatuurlijke manier begint te gedragen. “Bijvoorbeeld als ze een bericht krijgen en die niet meteen openen, of de telefoon omdraaien om hem te verbergen. Of nog subtielere hints, zoals hun telefoon meer ’s nachts gebruiken, alleen gebruiken als er geen volwassenen in de buurt zijn en ander vreemd gedrag,” legt Jarmila uit.
“De tekenen kunnen zichtbaar zijn aan de buitenkant, maar sommige voelt het kind alleen aan de binnenkant. Een van de vroege tekenen dat het kind wordt gemanipuleerd, is hun aarzeling om erover te praten. Dit signaal is is zowel zichtbaar als onzichtbaar. Door de giftigheid van de kwaadaardige relatie hebben ze het gevoel dat ze iets verkeerd hebben gedaan. Hierdoor willen ze hun innerlijke wereld niet delen. Ze voelen zich vaak angstig na een gesprek met de groomer, wat zichtbaar kan zijn voor de ouder,” zegt Jarmila. “Het kind kan zich afstandelijk gaan gedragen, zich terugtrekken uit de maatschappij en meer conflicten krijgen. Echter zegt niets van dit alles met zekerheid dat het kind slachtoffer van grooming is.”
Het is waar, dat geen van deze dingen op zichzelf betekent dat een kind in contact kan zijn met een kwaadwillend persoon, maar het zijn wel waarschuwingssignalen voor jou als ouder om met je kind te praten en meer aanwezig te zijn voor je kind.
Een van de duidelijkere signalen is ook het geven van cadeaus. “Als een kind een cadeau krijgt, of het nu iets fysieks is of online, zoals levens of punten in een spel, dan is dat een groot signaal en dat mag nooit onopgemerkt blijven.” Jarmila legt uit: “Een ander voorbeeld is wanneer een kind iemand ontmoet en dit niet aan de ouders vertelt. Dat zou een duidelijke aanwijzing moeten zijn dat er iets mis is.”
Wat kun je doen?
Gebruik verhalen met ervaringen van anderen, educatieve video’s, je eigen ervaring. “Als een ouder vermoedt dat zijn of haar kind iets te maken heeft met een groomer, is het heel belangrijk om hen niet het gevoel te geven dat ze worden ondervraagd. Het is een goed idee om misschien samen een video over het onderwerp te bekijken. Op die manier voelt het meer alsof het kind en de ouder een gemeenschappelijke basis hebben. Dit zorgt erover dat ze erover kunnen praten, in plaats van dat de ouder het kind ondervraagt.”
In dit artikel zijn een aantal situaties te vinden, om je kinderen te leren omgaan met grooming.
De volgende stap om erachter te komen wat er aan de hand is, is praten uit ervaring. “Wees zelfs niet bang om het verhaal te verzinnen. Zeg bijvoorbeeld dat het kind van je vriend bij iets soortgelijks betrokken was. Dit geeft het kind de kans om zich niet alleen te voelen in zijn of haar strijd,” legt Jarmila uit. Zelfs als blijkt dat je kind niet betrokken is bij iets als grooming, is het goed om hem of haar te laten weten dat deze dingen iedereen kunnen overkomen en dat je je er niet voor hoeft te schamen. Dit is nog steeds een geweldige leermogelijkheid, want zelfs als het hen nu niet overkomt, kan het in de toekomst wel gebeuren. Zo hebben ze een leidraad voor hoe ze de situatie moeten benaderen. Als het wel gebeurt, weten ze in ieder geval wat ze moeten doen en dit kan voor het kind een opening zijn om met hun ouder te praten. Het creëert een niet-oordelende omgeving en als het kind het moeilijk heeft, kan dit het gesprek gaande houden. Het is op deze manier veel gemakkelijker voor ze om zich open te stellen over dit onderwerp.
Vraag het niet rechtstreeks aan het kind
Vraag in plaats daarvan of ze iemand kennen die met zo’n probleem te maken heeft. Misschien is het een vriend of iemand van school. “Op deze manier gaan we van de video naar een hypothetisch verhaal, naar de eigen omgeving van het kind. Zelfs praten over je eigen ervaringen met bedrogen worden door iemand kan het kind helpen zich veiliger te voelen en zich voor jou open te stellen,” zegt Jarmila. “Uiteindelijk kunnen we verwachten dat het kind het vertelt. Zelfs als het kind op dat moment niets wil zeggen, is het heel gemakkelijk om dat aan zijn lichaamstaal te zien.”
Wat als het kind zich niet openstelt?
Er zijn persoonlijkheidstypes die de neiging hebben om zich vast te klampen aan hun eigen levenservaring. Hierdoor delen zij niet veel delen, vooral als het gaat om zo’n gevoelig onderwerp als seksueel geweld en manipulatie. Er zijn veel stigma’s rondom het onderwerp, en meer nog voor een kind, er komt veel schaamte bij kijken. “Wij als ouders en verantwoordelijke volwassenen hebben de verantwoordelijkheid om onze kinderen te beschermen tegen schade. Als het zover komt, denk ik dat we het kind een beetje kunnen pushen, vragen om naar hun telefoon te kijken, om te zien met wie ze praten, wat ze bekijken op sociale media,” zegt Jarmila, die uitlegt dat de bescherming en veiligheid van het kind de eerste zorg van de ouder moet zijn. Geef altijd een reden waarom je dat voorstelt, zodat het kind weet dat je het niet straft.
“Als het kind het niet aan de ouder wil vertellen, is het goed om het aan te moedigen om met iemand anders te praten. Zoek een betrouwbare volwassene en praat met hem of haar. Dat hoeft niet per se de ouder te zijn.” Het is belangrijk om jezelf als ouder rustig te houden en het kind niet te veel onder druk te zetten. “Soms is het goed om het kind te laten weten dat ze het niet meteen hoeven te vertellen. Spreek in plaats daarvan een specifiek moment in de nabije toekomst af voor een gesprek, of zeg dat ze met een andere volwassene kunnen praten. Laat ze weten dat je er voor ze bent, dat je gewoon bezorgd bent en het beste voor ze wilt. Laat ze weten dat veel mensen bedrogen worden en dat het niet ongewoon is dat we mensen geloven en dat ze ons soms teleurstellen.”
Is het mogelijk om grooming te voorkomen?
Ook al is het niet mogelijk om te voorkomen dat dit kinderen overkomt, er zijn wel bepaalde stappen die we kunnen nemen om ervoor te zorgen dat onze kinderen zo goed mogelijk gewapend zijn wanneer dergelijke risico’s zich voordoen. Jarmila legt uit dat het belangrijk is om kinderen al op de kleuterschool voor te lichten over technologie en de risico’s ervan.
Jarmila gaf ons deze lijst van dingen die we kunnen doen om onze kinderen zo goed mogelijk uit te rusten:
- Praat met je kinderen: praat over wat er online en offline gebeurt. Beperk het gesprek niet tot wat er op school gebeurt.
- Neem het voortouw: de ouders moeten de initiatiefnemers zijn in het gezin. Zij bepalen welke onderwerpen taboe zijn en welke niet.
- Bouw al op jonge leeftijd aan vertrouwen: zorg ervoor dat het kind begrijpt dat het met alles bij je terecht kan.
- Praat over eigen ervaringen: het leven gaat over ups en downs, en het is goed om onze kinderen te laten zien dat wij net zo goed fouten maken als zij.
- Stel grenzen: beperk bijvoorbeeld de tijd die aan sociale media besteed mag worden, of met wie ze vrienden mogen zijn op Facebook. En wees duidelijk en transparant over de redenen waarom.
- Gebruik ouderlijk toezicht en leg op transparante wijze de beveiligingAlle maatregelen die nodig zijn om een digitaal systeem te beschermen tegen schadelijke invloeden. uit: geef ze niet zomaar een telefoon met de beveiligingsinstellingen er al op. Laat ze zien wat het ouderlijk toezicht doet, kom samen tot conclusies en zorg ervoor dat ze begrijpen waarom deze belangrijk zijn.
- Onderwijs jezelf en je kind: maak een TikTok accountEen account is een stukje van een digitaal systeem waartoe een gebruiker toegang heeft. Bij een account hoort informatie over de gebruiker, zoals persoonlijke gegevens,... Meer aan en begrijp de platformen. Dit zal je later een groot voordeel geven wanneer je met een probleem te maken krijgt.
- Doe dingen samen: speel online games, bekijk samen een stream.
Eerste contacten
Zodra het groomen begint, is de eerste stap van de groomer om vertrouwen op te bouwen. Hierna probeert de groomer het kind ervan te overtuigen dat ze hen leuk vinden en dat ze belangrijk voor hen zijn. “Hier is het echt belangrijk voor het kind om te begrijpen waar de grenzen van vriendschappelijke gesprekken liggen. Het is niet normaal dat een vriend zijn gesprekken geheim wil houden. Het is niet normaal dat ze expliciete foto’s van het kind willen zien. Dit zijn allemaal tekenen waar het kind voor op zijn hoede moet zijn als het online met iemand praat,” zegt Jarmila op de vraag hoe het kind erachter kan komen met wie het praat.
Als het kind argwaan krijgt, moeten ze screenshots maken. Zelfs als ze er nog niet klaar voor zijn om er met een volwassene over te praten. “Zodra iets verdacht wordt, maak dan een screenshot. Dit is niet ongewoon voor een kind en het is een goede manier om bewijs te verzamelen.”
“Doe nooit iets waarvan je niet wilt dat je vrienden en ouders het weten. Doe ook nooit iets waar je je ongemakkelijk bij voelt. Dat zijn de gezonde grenzen die zowel online als offline gelden,” legt Jarmila uit.
Mam, Pap … Ik denk dat ik een fout heb gemaakt
Het is heel belangrijk om je kind te laten weten dat hij of zij niets verkeerd heeft gedaan. “Zorg ervoor dat je kind weet dat iedereen fouten maakt en dat dit niet zijn schuld was. Iedereen kan gemanipuleerd worden, vooral door een professional, wat groomers zijn. Als het kind bij ons komt en vertelt wat er aan de hand is, is het een instinct van veel ouders om de smartphone af te pakken. Doe dat alsjeblieft niet. Het kind is het slachtoffer en moet niet gestraft worden. Bied in plaats daarvan je hulp aan. Zoek een professional en blijf hen en jezelf voorlichten over de gevaren en risico’s van de digitale wereld,” zegt Jarmila.
Het kind moet het gevoel hebben dat het vertellen aan zijn ouders eindelijk een goede afloop heeft. Acceptatie en liefde zijn de sleutel om ervoor te zorgen dat het kind wordt gehoord en begrepen. Uiteindelijk is het aan ons om paden voor je kinderen te creëren. Op deze manier kunnen ze veilig door hun digitale reis navigeren.
