In het tijdperk waarin we nu leven speelt social media een enorm grote rol onder jongeren. Ondanks dat we social media in vele gevallen als ‘handig’ of ‘eenvoudig’ beschouwen, is het ook een bron van nieuwe problemen. Denk bijvoorbeeld aan het gemak waarmee (soms) haatdragende teksten kunnen worden verzonden. Maar wat kunnen kinderen en jongeren nu doen om minder in aanraking te komen met online haters? En wat gebeurt er als ze iemand rapporteren of blokkeren? In dit artikel zoomen we in op deze vragen.

Twee belangrijke punten om de kans op online haat te verminderen is het instellen van een privé account en de inhoud niet doorzoekbaar te maken voor vreemden. Dit beide kan helpen om de meest ‘giftige’ gebruikers op afstand te houden. Het instellen van een privé account zorgt er voor dat niemand, behalve vrienden, familie of personen in bezit van de gebruikersnaam, het profiel kunnen vinden. Het bekijken van de inhoud kan pas nadat een vriendschapsverzoek is goedgekeurd. Een goede vuistregel is om vriendschapsverzoeken van vreemden die ze nog nooit in het echt ontmoet hebben, af te wijzen.

Ondanks dat een profiel privé is, dienen jongeren zich ervan bewust te zijn dat er ook nepprofielen actief zijn op social media. Een nepprofiel wordt doorgaans gebruikt door online haters om hun slachtoffers lastig te vallen of zich voor te doen als iemand anders. Een nepprofiel kan in vele gevallen aan de volgende zaken herkend worden:

Een profielfoto zonder zichtbaar gezicht

Online haters verbergen vaak hun eigen gezicht om zowel digitale als real-life gevolgen te vermijden. Een andere goede regel is daarom: geen gezicht, geen vriendschap.

Geen gemeenschappelijke vrienden of kennissen

Verzoeken van mensen die geen gemeenschappelijke vrienden of andere contacten hebben, dienen ook vermeden te worden.

Veel volgers, maar geen originele activiteiten

Als een persoonlijk profiel een groot aantal volgers heeft, maar weinig betrokkenheid deelt, of alleen reposts van andere pagina’s deelt, is de kans groot dat het een nepaccount is.

“Haters gonna hate”

Wat als uw kind al is blootgesteld aan online haat, of zelfs het doelwit is geworden van online haters? De eerste stap hierin is dat zij begrijpen wat online haat is. Online haat is een opzettelijke actie die vaak afkomstig is van accounts die uitsluitend gericht zijn op het verspreiden van haat en/of chaos. Wanneer je online wordt lastiggevallen, is het blokkeren van die accounts het eerste wat je doet. Als dit niet helpt, en online haters gaan door via andere accounts of social media kanalen, kunnen zij “gemeld worden als spam” bij de app zelf. Het melden van dit soort gedrag is altijd anoniem. In sommige gevallen kan er wel meer informatie worden gevraagd over de persoon die de melding indient. Dit wordt gedaan om de klacht te formaliseren en echte meldingen te onderscheiden van valse meldingen.

Voor de ergere gevallen

Het vermijden van online haat is niet eenvoudig, maar met de eerder genoemde punten kun je al een hoop vermijden. Echter kunnen online haters, en cyberpesters, erg hardnekkig zijn en hun haat in de digitale wereld overbrengen naar de ‘echte’ wereld. Vooral als ze zich op dezelfde locatie bevinden – voor jongeren betekent dit vaak school- of naschoolse activiteiten. In dit soort gevallen moeten ouders en leerkrachten een veilige ruimte creëren, waarin ze hun ervaringen kunnen delen. In andere ernstige gevallen kan online haat tot zowel lichamelijk als emotioneel letsel en trauma leiden. Deze gevallen dienen ook bij de politie gemeld te worden. Berichten, posts, opmerkingen of andere kwaadaardige inhoud dienen ook nooit verwijderd te worden. Deze kunnen namelijk gezien worden als cruciaal bewijs in de daaropvolgende juridische procedure.

Opbouwen van vertrouwen

Het kan voor jongeren moeilijk zijn om hun ouders te vertellen over slechte ervaringen op het internet. Het is daarom erg belangrijk dat ouders/verzorgers een luisterend oor kunnen bieden in dit soort situaties. Met hulp en steun van anderen kan gekeken worden hoe het cyberpesten zo snel mogelijk gestopt kan worden.


Safer kids online is een wereldwijd initiatief van ESET. Het doel van dit initiatief is om informatie te verstrekken die ouders, verzorgers, kinderen en docenten kunnen gebruiken om het gesprek aan te gaan over online veiligheid en handvatten te bieden voor een veilige online omgeving voor kinderen.