De Blue Whale Challenge is weer aangespoeld in Nederland
Contentwaarschuwing: deze tekst bevat referenties aan zelfverwonding en zelfdoding en kan mogelijk als aanstotend ervaren worden.
Afgelopen tijd is de Blue Whale Challenge meerdere malen in het nieuws geweest nadat vele Nederlandse scholieren berichten hierover ontvingen. Van vreemde accounts ontvingen zij berichten met de vraag of ze meededen met deze ‘challenge’. Onder andere het NOS Journaal en het Jeugdjournaal hier aandacht aan besteed om kinderen en hun ouders voor de challenge te waarschuwen. Ook de politie waarschuwt via hun social media-kanalen voor deze challenge.
Wat is de Blue Whale Challenge?
De Blue Whale Challenge is een online hoax (een vorm van oplichting of een bedrieglijk verhaal), waarin tieners worden aangespoord door een ‘Master’ of ‘Curator’ om 50 opdrachten uit te voeren, met als laatste opdracht het uitvoeren van zelfdoding. De opdrachten binnen deze ‘challenge’ (uitdaging) verschillen enorm en gaan van redelijk onschuldig (sta om half 4 ’s nachts op) tot erg extreem (snijd jezelf in je arm in de vorm van een walvis).
Scholieren worden, veelal via Instagram en TikTok, via privéberichten benaderd door anonieme profielen of namens het ‘Blue Whale Institute’. In een dergelijk bericht dreigt de ‘Curator’ of ‘Master’ met het lekken van persoonlijke gegevens of foto’s van de ontvanger of diens vrienden en familie als de ontvanger niet meedoet aan de Blue Whale Challenge.
De tactieken hierin gaan ver en zijn uiterst persoonlijk. Om de indruk te wekken dat de dreigementen echt zijn, laat de Curator bijvoorbeeld merken dat hij/zij weet uit welke woonplaats je komt of op welke school je zit. Het is belangrijk om te benadrukken dat deze personen niet daadwerkelijk beschikken over gevoelige informatie. De gegevens die zij delen bij het dreigement zijn veelal openbaar te vinden via Google of social media. Er is dus absoluut geen reden om akkoord te gaan met het spelen van de challenge of (door) te gaan als je toch bent gestart.
Wanneer je in gaat op de berichten, zal je gedurende 50 dagen elke dag een nieuwe opdracht ontvangen om uit te voeren, met als slotopdracht het uitvoeren van zelfdoding. Tijdens het uitvoeren van deze opdrachten worden tieners, onder de genoemde dreigementen van de Master of Curator, continu aangespoord om door te spelen. Het bewijs van alle eerder uitgevoerde opdrachten, wat je op dient te sturen via een online forum of een directe communicatielijn met de Master of Curator, kunnen zij ook tegen je gebruiken.
Hoe is de Blue Whale Challenge ontstaan?
Het is moeilijk te zeggen hoe de Blue Whale Challenge precies is ontstaan. Wat we wel weten is dat de challenge in 2015 voor het eerst ‘gespeeld’ werd in Rusland en zich destijds verspreid heeft via besloten fora en social media. Er zijn veel verhalen over het ontstaan van de challenge, maar het is niet duidelijk welke er waargebeurd zijn. Vermoedelijk gaat het veelal om volksverhalen, bangmakerij en online stoer doen.
Wat wel bekend is, is dat op verschillende fora wereldwijd Masters or Curators zich aanbieden en zij vervolgens proberen tieners te verleiden om mee te doen met de Blue Whale Challenge.
Eens in de zoveel tijd duiken er weer nieuwe berichten en profielen op waarmee wordt aangekondigd dat de challenge weer gespeeld kan worden, zoals nu het geval is in Nederland. Dit gebeurde ook al in 2017.
Waarom is de Blue Whale Challenge gevaarlijk?
Onder het mom van de challenge worden jonge mensen benaderd. Het gevaar hiervan ligt niet alleen in het mogelijke uitvoeren van de opdrachten en de gevolgen die daarmee gepaard gaan. Het ontvangen van deze berichten kan ook gevolgen hebben voor de mentale gesteldheid van je kind; zo bleek uit de reacties op het Jeugdjournaal meerdere kinderen al aan nachtmerries te hebben over de Blue Whale Challenge.
Hoe kunnen jij en je kind hiermee omgaan?
Om te voorkomen dat je kind zich daadwerkelijk bedreigd voelt, mocht hij of zij een bericht ontvangen over de Blue Whale Challenge, is het belangrijk dat je hier samen goed mee omgaat. Om hierbij te helpen, geven wij de volgende tips:
- Praat erover met elkaar. Het is enorm belangrijk dat we aan kinderen laten weten dat de Blue Whale Challenge niet echt is en het loze dreigementen betreft die zij mogelijk ontvangen.
- Mochten ze een bericht krijgen vanuit een Blue Whale Challenge-account, adviseer je kind hier niet op in te gaan, maar het bericht te negeren en te verwijderen.
- Vraag jouw kind om open te zijn naar jou. Mocht jouw kind online opdrachten krijgen om uit te voeren of zich zorgen maken over ontvangen berichten, dan is het belangrijk dit met elkaar te kunnen bespreken. Laat jouw kind weten dat je er voor hem of haar bent.
- Bespreek ook de mogelijkheid dat vriendjes of vriendinnetjes van jouw kind deze challenge wel aanvaard hebben. Het is dan mogelijk dat zij hierover contact opnemen met jouw kind. Zorg ervoor dat jouw kind weet dat dit gevaarlijk is, zij niet hieraan moeten meedoen en dat hun vriend of vriendin hulp nodig heeft om met de challenge te stoppen.
- Maak het duidelijk dat hulp altijd mogelijk is. Of dit nou is op het gebied van vervelende berichten online of nare gedachten. Het is hierbij belangrijk om te benadrukken dat het niet helpt om in online zelfhulpgroepen of -fora hulp te zoeken, maar dat daarvoor een professional nodig is en dat die professionals er ook zijn. Ook voor hen.
- Er zijn technologische hulpmiddelen beschikbaar om jonge kinderen te helpen een veilige internetervaring te creëren. Zo zijn er oplossingen voor zogenaamd “ouderlijk toezicht”; dit is software die jou als ouder in staat stelt een oogje in het zeil te houden en gezamenlijk met jouw kind zijn of haar grenzen te bepalen.
Kijk eens op 113 (de website van de hulplijn voor zelfmoordpreventie) voor handvatten over hoe je kunt reageren als je merkt dat iemand in je omgeving suïcidale gedachten heeft of wat je kunt doen als je zelf suïcidale gedachten hebt.
