Kinderen zijn veel online. Ze spelen, bouwen, gamen, chatten. Veel kinderen spenderen hun online tijd op platforms als Minecraft en Roblox en dat ziet er allemaal best onschuldig uit. En meestal is het dat ook.
Maar soms zitten daar ook mensen achter het scherm die helemaal geen spelletje komen spelen. Het NRC schreef onlangs over de zorgwekkende Com-beweging: een internationaal netwerk waar kwetsbare jongeren worden meegesleurd in manipulatie, chantage en zelfs zelfbeschadiging of geweld. Ook in Nederland zijn kinderen hierbij betrokken zowel als slachtoffer als als dader.
Dit begint vaak op plekken die juist zo onschuldig lijken. Daarom is het goed dat we als ouders weten wat er speelt, waar het kan beginnen en vooral hoe we onze kinderen hierin kunnen begeleiden.
Hoe gaat de Com-beweging te werk?
De werkwijze van de Com-beweging is doortrapt en vaak nauwelijks zichtbaar voor ouders.
Het begint met een vriendschappelijk berichtje in een game:
“Hey, hoe gaat het met je?”
Een kind klikt. Het gesprek voelt leuk. Er ontstaat vertrouwen. Dan volgt een link: een uitnodiging naar een chatgroep op Discord of Telegram. Wat het kind niet weet, is dat die klik persoonlijke informatie, zoals locatie of IP-adresInternet Protocol adres. Adres dat de bron of bestemming van verkeer op Internet aangeeft., kan prijsgeven.
Daarna volgt stap voor stap de afbraak van grenzen. Eerst kleine verzoeken. Dan opdrachten. En als het kind weigert, wordt gedreigd met het lekken van persoonlijke informatie of beelden. De taken worden gruwelijker. Het kind zit gevangen.
Het doel van deze beweging is geen geld of politiek gewin. Het draait om macht, vernedering en sadisme. En juist dat maakt het zo gevaarlijk.
De kwetsbaarheid van kinderen
Kinderen en jongeren zijn in ontwikkeling. Ze zoeken bevestiging, vriendschap, en soms experimenteren ze met grenzen. In de online wereld krijgen ze dat sneller en intenser dan offline, ook bij mensen die dat vertrouwen misbruiken.
Een belangrijk misverstand is dat kinderen digitaal gezien vaak als ‘volwassenen’ worden behandeld. Ze klikken razendsnel en weten goed hun weg in games en apps. Maar ze missen vaak nog het vermogen om risico’s goed in te schatten, groepsdruk te doorzien of consequenties te overzien. Dat maakt hen extra kwetsbaar, juist op plekken waar het allemaal begint als spel.
Juist jongeren die zich buitengesloten voelen, psychisch kwetsbaar zijn of nieuwsgierig naar technologie, vormen een belangrijk doelwit. Zonder begeleiding is het moeilijk om weerstand te bieden tegen die druk en verleiding, en kunnen ze er ongemerkt in verstrikt raken.
Niet alleen schermtijd, maar ook gesprekstijd
We letten vaak op hoeveel tijd een kind online doorbrengt. Maar minstens zo belangrijk is waar die tijd aan wordt besteed, en met wie.
Wat kun je doen?
- Praat regelmatig over de games die je kind speelt.
- Vraag of er chatmogelijkheden zijn, en met wie ze daar praten.
- Bespreek online vriendschappen en groepsdruk, zonder te oordelen
- Verken samen het internet, of probeer zelf de apps en games uit. Zo zie je met eigen ogen hoe ze werken en wordt het voor je kind vanzelfsprekender om erover te praten.
- Laat weten dat je er bent als er iets gebeurt, ook als het spannend of pijnlijk is
Je hoeft geen expert te zijn in Roblox, Minecraft of andere platforms. Maar weten waar je kind zich online bevindt, kan een groot verschil maken.
Begin vroeg met digitale opvoeding
Wachten tot de puberteit om jongeren digitaal weerbaar te maken, is te laat. Jongeren moeten vóór hun eerste online ervaringen al leren over vertrouwen, grenzen en de risico’s van online interactie. Hoe jonger ze leren herkennen wat veilig is, hoe beter ze kunnen handelen als het nodig is.
Hulpmiddelen
- HackShield
Een game die kinderen leert hoe je allerlei soorten online gevaren herkent, spelenderwijs. - DIVD Academy
Een plek waar jonge hackers de kans krijgen om te leren, groeien en samen te werken om een positieve impact te hebben op het gebied van informatiebeveiligingAlles wat men doet om ervoor te zorgen dat men bij informatie kan komen wanneer men dat wil, dat de informatie klopt en dat de.... - Gesprekken thuis en op school
Over vriendschap, vertrouwen, groepsdruk en ‘digitale omgangsvormen’.
Digitale opvoeding is net als leren fietsen of zwemmen: je begint op tijd, in een veilige omgeving. Zodat ze later zelf kunnen leren navigeren, ook als jij er even niet bent.
Wat als het toch misgaat?
Soms komen kinderen in situaties terecht waar ze niet over durven praten. Schaamte, angst of schuldgevoelens zorgen ervoor dat ze zwijgen. En dat maakt het probleem alleen maar groter. Daarom is het belangrijk dat er een laagdrempelig vangnet is.
Hulplijnen en ondersteuning:
- Helpwanted.nl
Anonieme hulp voor jongeren en ouders bij online grensoverschrijdend gedrag, zoals sextortion, afpersing en manipulatie. - Veiliginternetten.nl
Informatie, tips en checklists voor ouders.
Samen zorgen we voor een veilige digitale wereld
Wat de onthullingen over de Com-beweging laten zien, is niet alleen hoe duister het internet soms kan zijn. Ze laten vooral zien hoe belangrijk het is dat we kinderen begeleiden. Niet uit angst, maar uit vertrouwen.
Want juist door die begeleiding, vroeg, open en betrokken, kunnen we ervoor zorgen dat kinderen wél weten waar ze aan toe zijn. En dat ze, als het fout gaat, niet alleen zijn.
